Ο Henri Cartier-Bresson θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους του 20ού αιώνα και ειδικότερα ένας από τους «πατέρες» της φωτοδημοσιογραφίας. Το έργο του έχει κερδίσει καθολική αναγνώριση σε παγκόσμιο επίπεδο.Είναι ο άνθρωπος που κατάφερε παρακολουθώντας αθόρυβα τα σημαντικότερα γεγονότα στον κόσμο,να μας δώσει την αμετακίνητη όψη τους,τη μεταφυσική τους,θα έλεγε κανείς,διάσταση, αποφεύγοντας με τη δεξιοτεχνία του σχοινοβάτη κάθε ανεκδοτολογικό θόρυβο και μεταμορφώνοντας με τρόπο μαγικό το επίκαιρο σε αιώνιο,ή καλύτερα,κάνοντάς τα να συνυπάρχουν,όπως σε μια συγχορδία,όπου η μια μελωδία αντιπροσωπεύει τον χρόνο και η άλλη κάποια αμετάβλητη διάσταση των όντων.
Η συχνή αναφορά τού Bresson στη γεωμετρία και στη σύνθεση μοιάζει για μερικούς να έρχεται σε σύγκρουση με την παράλληλη αναφορά του στη διαίσθηση, στο ένστικτο."Η σύνθεση πρέπει να μας απασχολεί συνεχώς", γράφει, "αλλά τη στιγμή που φωτογραφίζουμε δεν μπορεί παρά να είναι ενστικτώδης (intuitive), διότι έχουμε να κάνουμε με φευγαλέες στιγμές και με κινούμενες σχέσεις. Η χρυσή τομή στις σχέσεις αυτές εξαρτάται αποκλειστικά από το μάτι του φωτογράφου. Κάποια στιγμή νοιώθουμε ότι κάτι έγινε...και αργότερα διαπιστώνουμε πράγματι ότι εντοπίσαμε ενστικτωδώς κάποιους συγκεκριμένους γεωμετρικούς τόπους, χωρίς τούς οποίους η φωτογραφία θα ήταν άμορφη και χωρίς ζωή...δουλεύουμε μέσα στην κίνηση...μέσα σ’ ένα είδος προαισθήματος για τη ζωή". Σε μια συνέντευξή του στην εφημερίδα Le Monde το 1974, όταν τον ρωτάνε, αν πιστεύει ότι η φωτογραφία είναι Τέχνη, απαντάει ότι αυτή η ερώτηση δείχνει πόσο συντηρητικός είναι ο κόσμος. "Κάθε άνθρωπος είναι δυνάμει ένας καλλιτέχνης”, λέει. “Κάθε ανθρώπινο ον έχει ευαισθησίες, η δυσκολία είναι πώς να τις εκφράσει και πιστεύω ότι αυτό το καταφέρνει κανείς μόνο με τη δουλειά...Το ταλέντο είναι επικίνδυνο...Για μένα ή φωτογραφία είναι συγκέντρωση". Και πιο κάτω,αναφερόμενος σε κάποιους φωτογράφους, τους οποίους θεωρεί υπερβολικά ενδοσκοπικούς,λέει:"Για μένα το να είσαι ο εαυτός σου είναι να είσαι έξω από τον εαυτό σου."
Στις φωτογραφίες του δεν υπάρχει συγκεκριμένο θέμα.Στις περισσότερες από αυτές, έτσι τουλάχιστον όπως τις βλέπουμε μεμονωμένα στα διάφορα βιβλία του,το βλέμμα του μοιάζει να περιφέρεται πάνω στα πράγματα,χωρίς να ευνοεί ιδιαίτερα κάτι εκ των προτέρων.Εκείνο, όμως, που εντυπωσιάζει περισσότερο στον H.C.B., είναι - όσο κι αν ακούγεται παράδοξο - η ευθραυστότητα τής περιβόητης - και αναμφισβήτητης - ισορροπίας τών εικόνων του. Νομίζω ότι, τουλάχιστον στις καλύτερες απ’ αυτές, μπορεί κανείς να γευτεί σχεδόν με τις αισθήσεις του την ένταση που οδήγησε εκεί, την τεράστια εγρήγορση με την οποία προσπαθούσε, όπως έλεγε, “να χρησιμοποιεί στον ίδιο βαθμό το κεφάλι του, τα μάτια του και την καρδιά του”. “Είμαι (όταν φωτογραφίζω) ένα πακέτο από νεύρα”, έλεγε, “που περιμένει τη στιγμή και αυτή πλησιάζει, πλησιάζει, πλησιάζει και ξαφνικά ξεσπάει και είναι μια χαρά φυσική, χορός, χρόνος, χώρος ενωμένα”.
Ο Henri Cartier - Bresson είπε:
(Αποσπάσματα από το βιβλίο τού H.C.B., που εξεδόθη στη Γαλλία το 1952 με τον τίτλο “Εικόνες στα πεταχτά” και στην Αμερική με τον τίτλο “Αποφασιστική στιγμή”)
“Απαιτείται μια οπτική παιδεία από την αρχή τού σχολείου. Θάπρεπε να διδάσκεται ακριβώς όπως η λογοτεχνία, η ιστορία ή τα μαθηματικά. Σε μια γλώσσα όλοι μαθαίνουν πρώτα τη γραμματική. Αυτό που ενισχύει το περιεχόμενο μιας φωτογραφίας είναι η αίσθηση τού ρυθμού, η σχέση μεταξύ σχημάτων και αξιών. Για να αναφέρουμε τον Victor Hugo: “Φόρμα είναι η ουσία που έρχεται στην επιφάνεια…"
“Οι πολύ καλές φωτογραφίες μου εξακολουθούν να είναι σπάνιες, ακόμα κι αν ο μέσος όρος μου έχει βελτιωθεί…"
“Δεν με ενδιέφερε ποτέ η ντοκουμενταρίστικη πλευρά τής φωτογραφίας, παρά μόνον σαν ποιητική έκφραση. Μόνον η φωτογραφία που πηγάζει από τη ζωή με ενδιαφέρει. Η χαρά να κοιτάζεις, η ευαισθησία, ο αισθησιασμός, η φαντασία, όλα όσα έχει κανείς στην καρδιά του, συναντώνται στο σκόπευτρο τής φωτογραφικής μηχανής. Αυτή η χαρά θα υπάρχει για μένα πάντοτε.”
(Αποσπάσματα από συνέντευξη τού Henri Cartier - Bresson στον Paul Hill και στον Thomas Cooper το 1977).
“Για μένα η φωτογραφία υπήρξε απλώς ένα είδος σκίτσου. Άμεσου σκίτσου που γίνεται με διαίσθηση και που δεν μπορείς να διορθώσεις. Αν το διορθώσεις, τότε έχεις την επόμενη φωτογραφία…"
“Η διαφορά ανάμεσα σε μια καλή και σε μια κακή φωτογραφία είναι ζήτημα χιλιοστών. Μικρή, μικρή διαφορά. Αλλά ουσιώδης..."
"Πρέπει να ξεχνάς, να ξεπερνάς τον εαυτό σου. Πρέπει να είσαι ο εαυτός σου και ταυτόχρονα να τον ξεχνάς, ώστε η εικόνα να βγαίνει πιο δυνατή. Και δεν πρέπει να σκέφτεσαι. Οι ιδέες είναι πολύ επικίνδυνες. Πρέπει να σκέφτεσαι συνεχώς. Αλλά όταν φωτογραφίζεις δεν προσπαθείς να εξηγήσεις κάτι ή να αποδείξεις κάτι. Δεν αποδεικνύεις τίποτα."
Παρακάτω μία συνέντευξή του:
Σχετικά links:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου